Παγκόσμια Ημέρα Βιολογικού Ρολογιού
Στο μυαλό πολλών ανθρώπων ο όρος βιολογικό ρολόι είναι συνυφασμένος με την ξαφνική ανάγκη ορισμένων γυναικών να κάνουν παιδιά. Ωστόσο, το βιολογικό ρολόι ή αλλιώς κιρκαδικός ρυθμός δεν υπάρχει μόνο στις γυναίκες αλλά και στους άνδρες, στα παιδιά, στα ζώα, στα φυτά ακόμα και στους μικροοργανισμούς.
Ο κιρκαδικός ρυθμός περιλαμβάνει όλες τις βιοχημικές αλλαγές που συμβαίνουν στο εσωτερικό ενός οργανισμού κατά τη διάρκεια ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος δηλαδή μία ημέρας, ενός μήνα ή ενός έτους. Οι αλλαγές αυτές στους ανθρώπους συντονίζονται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου και επηρεάζουν τη συμπεριφορά και φυσικά τη διάθεση του ατόμου. Συμβαίνουν ως απόκριση κυρίως στην εναλλαγή φωτός-σκοταδιού και γενικά στις περιβαλλοντικές αλλαγές. Παράγοντες όπως το φαγητό, το στρες, η σωματική δραστηριότητα, η θερμοκρασία ακόμα και το κοινωνικό περιβάλλον επηρεάζουν το κιρκαδικό μας ρολόι. Αναλόγως λοιπόν με τις εξωτερικές συνθήκες εκκρίνονται ορμόνες οι οποίες ρυθμίζουν λειτουργίες του οργανισμού όπως είναι η πίεση, η συγκέντρωση, ο ύπνος, η ομοιόσταση, η θερμοκρασία, η όρεξη και η καρδιακή λειτουργία.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής λόγω της τεχνολογίας αλλά και του συνεχούς στρες που βιώνουμε διαταράσσει την ισορροπία στην οποία βρίσκεται ο οργανισμός. Η απορρύθμιση του κιρκαδικού ρυθμού έχει σημαντικές συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία οδηγώντας σε διαταραχές όπως η αυπνία, το τζετ λαγκ ή ακόμα ασθένειες όπως είναι η παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο και ο διαβήτης. Για αυτό το λόγο οι γιατροί συνιστούν να τηρείται όσο το δυνατόν συγκεκριμένο πρόγραμμα ύπνου, και γευμάτων, αποφυγή του στρες και περιορισμό της καφεΐνης, του αλκοόλ αλλά και του τεχνητού φωτός πριν από τον ύπνο.
Πηγές
Brainard, J., Gobel, M., Scott, B., Koeppen, M., & Eckle, T. (2015). Health implications of disrupted circadian rhythms and the potential for daylight as therapy. Anesthesiology
National Institute of General Medical Sciences. (n.d.). National Institute of General Medical Sciences (NIGMS)
Ayyar, V.S., Sukumaran, S. Circadian rhythms: influence on physiology, pharmacology, and therapeutic interventions. J Pharmacokinet Pharmacodyn 48, 321–338 (2021)
Patke, A., Young, M. W., & Axelrod, S. (2019). Molecular mechanisms and physiological importance of circadian rhythms. Nature Reviews. Molecular Cell Biology, 21(2)
